De drie lokale onderzoekers van het Fritzdorf Volksbildungswerk bij Bonn dachten eigenlijk dat hun college-avond over lokale geschiedenis in het voorjaar van 1954 een heel normaal verloop zou hebben. Maar het pakte heel anders uit: als het om vroeghistorische schepen ging, riep een boer uit de omgeving en luisteraars op deze gedenkwaardige avond plotseling dat hij al iets soortgelijks in zijn vakgebied had gevonden: de "gouden beker uit Fritzdorf", die later zo belangrijk geworden”. De drie lokale onderzoekers konden nauwelijks geloven wat ze hoorden.
Bij het uitgraven van een zogenaamde bietenhoop (tijdelijke opslag van bieten na de oogst aan de rand van het veld) kwam de boer met zijn spade een aarden pot tegen, die meteen brak en daardoor zijn waardevolle inhoud openbaarde: de genoemde Fritzdorf gouden beker.
De boer pakte de mok en zette hem aanvankelijk als ornament op zijn woonkamertafel. Pas toen hij hem na die gedenkwaardige avond aarzelend voor onderzoek overliet aan de sprakeloze lokale onderzoekers, bleek dat de myceense Mok is ongeveer 3500 jaar oud en bestaat uit meer dan 200 gram puur goud.
Het Rheinisches Landesmuseum in Bonn verwierf de mok toen als hoogtepunt voor zijn permanente tentoonstelling - het was tot dan toe tenslotte een van de belangrijkste vondsten die ooit in het Rijnland zijn gedaan - en volgens de traditie kon de gelukkige vinder uitkijken naar een aanzienlijke uitbreiding van zijn landbouwgrond. Sommigen zeggen zelfs dat hij een gloednieuwe heeft Lanz-tractor gekauft.
Bijna 70 jaar later waren we net zo verrast en opgetogen toen we een klant hadden een replica besteld uit deze prachtige "gouden beker uit Fritzdorf". De replica moest met de hand worden gehamerd uit fijn zilver (999,99 zilvergehalte) en vervolgens van binnen en van buiten vuurverguld. Het hoefde niet per se een exacte kopie te zijn, maar de beker moest wel zo dicht mogelijk bij het origineel liggen.
Natuurlijk hebben we eerst de goedkeuring gekregen van de directie van het Rheinisches Landesmuseum in Bonn (“RLMB”), aangezien de originele vondst een van de belangrijkste tentoonstellingen in dit museum is en we kunnen terugkijken op een vertrouwende samenwerking met de RLMB voor vele jaren.
Ons ongebruikelijk verzoek werd daar met vriendelijke welwillendheid ontvangen. En dat niet alleen: we kregen zelfs meer detailfoto's van deze mok. Onze speciale dank gaat dan ook uit naar het RLMB-team, die ons opnieuw met hun expertise in onze projecten hebben ondersteund.
Dus nu konden we eindelijk aan de slag - de mok zou binnenkort als verjaardagscadeau worden gegeven aan iemand die een jubileum viert - en bestelden we het pure zilver in de vorm van bijpassende afgewerkte vellen:
Op dit moment is het moeilijk voor te stellen dat er ooit een mok met een overtuigend antieke uitstraling zou kunnen worden gemaakt van dit moderne en spiegelglanzende vel zilver. Maar met veel geduld en handwerk lukt dat ook
Het plaatwerk voor het onderste deel van de beker werd eerst in een cirkelvorm uitgezaagd en later "gedreven", dat wil zeggen gehamerd, in de gewenste vorm met speciale zilversmidhamers en een zo precies mogelijk passende drijfmal. In het begin was echter de grofste hamer en ons grootste kogelanker uit onze werkplaats precies goed voor ons: 😉
Omdat het fijne zilver, dat aanvankelijk zeer zacht is, zeer sterk wordt samengedrukt en dus door koudsmeedwerk wordt gehard, moet het werkstuk na elke hamerslag met de gasbrander steeds opnieuw "kersenrood" worden gegloeid, zodat het edelmetaal kan " relax” en kan opnieuw worden gebruikt voor het volgende smeedproces wordt zacht.
Hier bevindt de bijna afgewerkte ruwe vorm van het onderste deel van de beker zich al in de brandercabine en wacht al op de volgende gloeicyclus:
Voor het aandrijven van de bovenste helft van de beker hebben we een negatieve mal gemaakt van historisch en bijzonder hard eikenhout, die de exacte contouren heeft van de bovenste ring van de beker. Met hun hulp kan het grote vel zilver, dat voorheen in de vorm van een ring aan elkaar was gesoldeerd, nu in de gewenste vorm worden gehamerd:
Nu volgt wat waarschijnlijk het lastigste deel van dit opwindende project is: beide helften van de beker moeten aan elkaar worden gesoldeerd zodat ze perfect in elkaar passen. Hoewel beide vormen door de hoge hitte mogelijk kunnen kromtrekken, moet het toch mogelijk zijn om een absoluut strakke en coherente soldeernaad te bereiken.
Allereerst zijn voor het solderen kleine balletjes zilversoldeer nodig, die op de rand van de te solderen cup kunnen worden geplaatst. Dit proces is behoorlijk "videogeniek" omdat het soldeer op magische wijze verandert in kleine bolletjes terwijl het gloeit:
De op deze manier verkregen zilversoldeerkralen kunnen nu samen met zgn flux geplaatst op de overgang tussen de twee bekerhelften om te worden gesoldeerd en vervolgens gesmolten door intense verwarming. Hierdoor ontstaat een uiterst stabiele verbinding tussen de twee zilveren delen.
Dus het meest opwindende onderdeel van het maken van de "Fritzdorf Gold Cup" is de grote soldeernaad. Hier moet echt alles werken. Maar de beker heeft echt niets om over te lachen in deze werkstap: 😉
Prachtig. Alles is gelukt. De soldeernaad is volledig gesloten en mooi. Nu kon de overgang tussen de twee helften van de beker worden schoongemaakt. Hierdoor ontstaat dit kenmerkende kleine hakje in het midden van de mok, die ook op het origineel duidelijk aanwezig is.
Nu was het de beurt aan het complexe oppervlakteontwerp. Niet alle tekenen van veroudering moeten absoluut identiek worden overgedragen, maar het kenmerk aan de bovenrand en natuurlijk de bovenste opening veroorzaakt door de destijds door de vinder gesneden spade moeten in ieder geval ook op onze replica worden weergegeven. Dit was ook bijzonder belangrijk voor onze klant voor zijn beroemde "Fritzdorf Gold Cup".
Bovendien moesten de al te duidelijk zichtbare hamersporen van de vorige drukte van beide bekerhelften worden verwijderd en moest de oppervlaktestructuur zo dicht mogelijk bij het origineel blijven.
Nadat de ietwat lastige productie en de originele bevestiging van het met langsgroeven versierde handvat perfect werkte - hiervoor moesten originele zilveren klinknagels en diamantplaten worden gemaakt - kon de nu afgewerkte zilveren beker worden overgedragen aan ons gespecialiseerde bedrijf voor vuurvergulding. Er zijn maar weinig experts die door de hoge amalgaam- of kwikvervuiling van het milieu en de medewerkers aan de hoge milieu-eisen kunnen voldoen en daarmee elke besmetting door deze verontreinigende stoffen volledig kunnen uitsluiten.
Onze klant was in ieder geval al zeer tevreden met de ter goedkeuring opgestuurde foto's van de afgewerkte zilveren beker en gaf dan ook graag zijn goedkeuring voor de nog uitstaande vergulding.
Ons specialistische bedrijf voor vuurvergulden heeft wederom een waar meesterwerk afgeleverd. Bijna 14 gram puur goud werd aangebracht op het hele oppervlak van de beker, van binnen en van buiten, door het goudhoudende amalgaam te roken. Dit type vergulding is bijna 10 keer dikker dan bijvoorbeeld galvanisch vergulden en is daarom bij uitstek geschikt voor dergelijke hoogwaardige historische replica's. Vaak komt dit zelfs overeen met het soort vergulding dat de antieke goudsmeden destijds op het origineel gebruikten.
In ieder geval was de voltooide "Golden Cup uit Fritzdorf" ook dit jaar een nieuw hoogtepunt voor ons onder de extreem spannende opdrachten voor historische replica's. Hij zal altijd een heel speciale herinnering voor ons zijn - op de een of andere manier werden we zelfs "verliefd" op de beker... 😉
Hier zijn een paar meer gedetailleerde foto's van onze buitengewone excursie in de wereld van zilversmeden:
Met de uitvoering van dit project hebben we uiteraard ook onze klant kunnen overtuigen:
“… Ik wil je graag bedanken… voor het vriendelijke en uitgebreide advies en de regelmatige updates. Je professionaliteit heeft echt indruk op me gemaakt na de eerste e-mails. Ik was er al snel van overtuigd dat ik de juiste had gekozen...”